Origineel is de jaarmarkt ontstaan toen destijds de jaarwijding van de kerk (het gebouw) plaatsvond.
Die kerkwijding werd ‘kerkmis’ genoemd en in het dorp of in de stad werd kermis gevierd. Aan die kermis werd dan destijds een jaarmarkt gekoppeld die jaarlijks ook deel uitmaakte van het feestgebeuren. In Lembeek ging de ‘kerkmis’ door tijdens het derde weekend van oktober.
Sinds 1849 is er in Lembeek een jaarmarkt.
In het begin waren het koeien en kleinvee die er gekeurd werden. Door de mond- en klauwzeerziekte van 1946 werden de koeien vervangen door paarden. Dat was echter maar voor één jaar het geval. De daaropvolgende jaren werden geen paarden meer gekeurd in Lembeek. Pas in 1970 werden opnieuw paarden op de jaarmarkt ontvangen, maar niet meer in wedstrijdverband.
De belangstelling voor de Lembeekse jaarmarkt daalde echter gaandeweg en het toenmalig Lembeekse gemeentebestuur besloot in 1974 alleen nog kleinvee tot de markt toe te laten.
In 1977 richtten enkele inwoners een jaarmarktcomité op. Het was ook het jaar dat er terug paarden zouden gekeurd worden. De organisatoren vonden het noodzakelijk dat er paarden gekeurd werden in de enige Vlaamse gemeente waar nog een paardenommegang uitgaat.
Destijds ging de jaarmarkt met de wedstijden voor dieren niet door in het kasteelpark. De dieren werden opgesteld in de straten rondom de kerk van Lembeek.
Na aanhoudende klachten van buurtbewoners over de vervuiling door dierlijke uitwerpselen en geurhinder verhuisde de veemarkt naar het kasteelpark.
In 2001 is het jaarmarktcomité voorstander van de maandag na de derde zondag in oktober te ruilen voor de zondag van datzelfde weekend om op die manier meer volk naar de jaarmarkt te lokken.
“Nu moet iedereen speciaal een dagje vrijaf nemen”, aldus Guy Tordeur, toenmalig voorzitter van het jaarmarktcomité. “We dachten dit jaar al de verandering door te voeren maar de tijd bleek te kort om alles op tijd rond te krijgen. Bovendien wil het stadsbestuur ook zijn zegje. De jaarmarkt wordt in Lembeek al sinds 1849 op een maandag gehouden en is dus een traditie die we niet lichtzinnig mogen afschaffen”. Diezelfde maand (oktober) zit het comité samen met het stadsbestuur om de knoop door te hakken. Een jaar later, in 2002, verschuift de jaarmarkt van maandag naar zondag.
In 2009 organiseerde het jaarmarktcomité de 160ste editie van de Lembeekse jaarmarkt.
“De jaarmarkt wordt al jaren getrokken door dezelfde mensen en opvolging binnen ons eigen comité zat er niet aan te komen. Toch vonden we het spijtig om zomaar de boeken dicht te doen en een monument zomaar te begraven. Daarom gingen we op zoek naar opvolging buiten ons comité” zegt het huidige jaarmarktcomité.
In oktober 2012 organiseerde Lembeek Leeft! voor de eerste keer de jaarmarkt in Lembeek. Zij namen de fakkel over van het jaarmarktcomité, dat al enkele jaren op zoek was naar opvolgers.
Vergeet niet, al meer dan 160 jaar trekt Lembeek in de derde week van oktober massaal naar de jaarmarkt.
Lembeek is fier op zijn jaarmarkt… en terecht!